Heilig. Eenvoudig.

Twee zoekwoorden voor alledaags leven met God (Plantagekerk Zwolle 2022-2023)

In onderstaande tekst geef ik een introductie in de thematiek waarmee we in het nieuwe seizoen aan de gang hopen te gaan in de Plantagekerk. We doen dat aan de hand van twee zoekwoorden: heilig en eenvoudig.

Jos Douma, augustus 2022

p.s. er is ook een kleine enquête die je kunt invullen die mij helpt om in beeld te krijgen waaraan mensen denken bij woorden als ‘heilig’ en ‘eenvoudig’. Leuk als je die invult na het lezen van dit stuk!

Heilig leven

Wat is voor jou heilig? Toen ik die vraag aan een paar verschillende mensen stelde, kreeg ik verschillende antwoorden.

Wat is heilig?

• Tijd met mijn gezin is heilig.
• Vriendschappen zijn voor mij heilig.
• Elke week een rustmoment, dat is echt heilig voor mij.
• Wij hebben elke woensdagavond onze heilige avond: tijd voor ons tweeën.
• Vroeger leerde ik op catechisatie: heilig is apart gezet.
• Gebed is voor mij iets heiligs.

In het seizoen 2022-2023 gaan we aan de hand van het zoekwoord ‘heilig’ ontdekken wat heiligheid is, wat het betekent dat God heilig is, waar er heilige plekken en heilige momenten in ons leven zijn, wat het betekent dat christenen in de bijbel heiligen worden genoemd.

Oppervlakkig

Ik geloof dat het waardevol is om te zoeken naar heiligheid in ons dagelijkse leven en ook in ons kerk zijn. Want het leven kan zomaar platgeslagen raken, oppervlakkig. Er wordt wel gesproken over secularisatie (minder kerk, minder geloof, minder God in het leven van 21e eeuwse mensen) en daarmee wordt eigenlijk bedoeld dat heiligheid steeds verder uit onze levens verdwijnt.

Nieuwe heiligheid

Hoe kunnen we elkaar in de geloofsgemeenschap helpen om nieuwe heiligheid in ons leven te brengen of toe te laten? Waar kunnen we heilig plekken en momenten tegenkomen en ontdekken? Hoe kunnen we heilige ruimte creëren in onze levens? Hoe kunnen we gehoor geven aan deze oproep van de Heer: ‘Wees heilig, want Ik ben heilig’?

Eenvoudig leven

Toen ik deze thematiek van heiligheid aan het voorbereiden was, maakte ik kennis met minimalisme. Minimalisme is een beweging waarin mensen ervoor kiezen om met minder spullen te leven, omdat we veel te veel spullen hebben waardoor ons leven erg verrommelt. Dat brengt stress en onrust en een gevoel van chaos met zich mee.

Ontrommelen

Dat kun je tegengaan door je leven (en je huis) te ontspullen, te ontrommelen (in het Engels: te ‘declutteren’). Iedereen voelt er wel iets van dat het in een opgeruimd huis fijner leven is dan in een woning die verrommeld is.

Maar minimalisme gaat veel verder dan dat. Bij minimalisme draait het uiteindelijk om de essentie: dat je bewust aandacht geeft aan datgene wat er voor jou écht toe doet in het leven. Wat is essentieel, en wat zijn randzaken?

Fragmentatie

Als we vanuit het zoekwoord ‘eenvoudig’ kijken naar ons leven en ons kerk zijn, ontdekken we al snel dat er heel veel sprake is van versnippering, chaos, complexiteit en gefragmenteerdheid in ons dagelijkse en kerkelijk bestaan. Zoveel meningen! Zoveel ballen die we in de lucht willen houden! Zoveel onzekerheid en bezorgdheid! Zoveel keuzestress!

Heilzaam

Zou het niet heel heilzaam en heiligend zijn als we kiezen voor eenvoud? Eenvoudig leven vanuit de kern. Terug naar de eerste liefde. Terug naar eenheid in plaats van veelheid. Terug naar wat Jezus zegt: ‘Zoek eerst het koninkrijk van God’.

Twee zoekwoorden

Nu zouden we als jaarthema kunnen formuleren: ‘Heilig eenvoudig’. Maar het gaat niet zozeer om een jaarthema voor ons kerkelijk leven. Het gaat er veel meer om dat we elkaar helpen in onze gezamenlijke zoektocht naar wat christen zijn en kerk zijn vandaag betekenen.

Op zoek

Velen zijn op zoek, ook in de kerk. Op zoek naar nieuwe woorden, nieuwe ideeën, nieuwe vormen, nieuwe praktijken die helpend zijn om vandaag de dag te geloven, te hopen en lief te hebben. Wat is het evangelie? Wat is heil? Wat is heilzaam? Wat betekent redding? Wie is Jezus? Wie is de heilige Geest? Wat is in geloven essentieel en wat hoort niet bij de kern?

Zoek-woorden, geen ant-woorden

In dat zoekproces hebben we vooral zoek-woorden nodig (en niet direct ant-woorden): woorden die helpen om een nieuwe richting te vinden, om terug te keren naar de essentie, om weer te ontdekken wat uitstijgt boven het alledaagse leven dat vaak verplat is geraakt, zonder God, zonder heilige momenten, zonder echte kern.

Vandaar twee zoekwoorden waar we ons door laten leiden en die je zelf mee kunt dragen in je eigen alledaagse denken en je ervaren:

• Heiligheid: Wat is heilig voor mij? Wat zijn in mijn leven heilige momenten? Hoe krijgt de heiligheid van God een plek in mijn leven? Hoe kan de kerk een plek van heil en heiligheid zijn? Hoe krijgen de heilige woorden van God een nieuwe plek in mijn leven?
• Eenvoud: Waar zit in mijn leven complexiteit en fragmentatie die ik terug zou kunnen brengen naar eenvoud? Wat is voor mij de kern? Moet ik doorgaan met alles wat ik doen of kan ik keuzes maken? Hoe kan ik door eenvoudiger te leven bijdragen aan een meer duurzame wereld?

Inspirerende boeken

Onderstaande boeken liggen elk op hun eigen manier dicht bij de thematiek van heiligheid en eenvoud. Laat je door (een van) deze boeken inspireren in je eigen zoektocht!

• Johan ter Beek, Heerlijk eenvoudig (2011)
• Tish Warren, Liturgie van het alledaagse. Heilige gebruiken in het gewone leven (2018)
• Mirjam van der Vegt, De kracht van rust. Acht tegendraadse lessen over werk en het goede leven (2020)
• Thomas Sjödin, Leven vanuit rust. Stel je voor: jij doet niets en de wereld draait gewoon door (2021)
• Catharinus van den Berg, Heilige Ruimte. Inwijding in betekenisvol leven (2021)
• Brian McLaren, Naakte spiritualiteit. Leven met God vanuit twaalf eenvoudige woorden (2022)