PreekKracht 4 september 2022

De heilige doop, een heilig begin

Vandaag wordt de ‘Heilige Doop’ bediend aan vier kinderen. Een heilig moment: bijzonder, speciaal, uitstijgend boven het alledaagse, de hemel die de aarde raakt! Zo oefenen we als kerk ook in het beleven (ontvangen en creëren) van heilige momenten.

Honger naar heiligheid Er is in onze samenleving een (nieuwe) ‘honger naar heiligheid’. Bij de opening van het academisch jaar van de Protestantse Theologische Universiteit sprak Rosanne Hertzberger (NRC columniste) daarover. Kerken en theologen mogen wel wat meer zelfvertrouwen hebben. Want in ‘een spiritueel uitgehongerde samenleving’ (waar wetenschap de nieuwe religie is), verlangen mensen naar betekenis, spiritualiteit, heiligheid. En kerken hebben dan veel te bieden! “Mensen zoeken naar gemeenschap, naar rituelen, naar manieren om goed te doen. Mensen zijn de kerk opnieuw aan het uitvinden.” Zouden wij ín de kerk niet ook die heiligheid opnieuw moeten ‘uitvinden’?

Heilige doop De heilige doop is een ritueel dat ons helpt om te ervaren dat er meer diepgang en betekenis in het leven is. De doop verbindt ons met de God die Heilige Liefde is. Het ritueel wordt ook gekenmerkt door eenvoud (het andere zoek-woord voor dit seizoen): wat gewoon water, een korte zin die wordt uitgesproken, een gebaar en een besef: ‘dit is heel bijzonder, dit willen we niet missen, hier raakt de hemel de aarde, dit is een heilige plek’.

De doop van Jezus De Jordaan, dat was ook een heilige plek toen Jezus daar in het water stond en werd gedoopt. Elke doop die wij nu meemaken, is verbonden met de doop van Jezus. Die doop was om in elk geval drie redenen heel bijzonder. 1. Jezus had nog niets bijzonders gedaan. Hij had dertig jaren in het verborgene geleefd, het gewone alledaagse leven. Er waren nog geen prestaties, geen wonderen, geen kruis en opstanding – en toch krijgt Hij te horen: ‘Jij bent mijn geliefde! Ik vind vreugde in jou!’ Dat geldt ook voor kinderen: nog voor ze iets kunnen (zitten, praten, staan, geloven enz.) is er de genade van God en is er een heilige identiteit: ‘Kind van God’. 2. De hemel opent zich. Hemel en aarde raken elkaar: een heilige plek (vergelijk Mozes bij de brandende doornstruik in Exodus 3). ‘Doe je schoenen van je voeten.’ ‘Wees eerbiedig.’ ‘Verwonder je!’ Dit is betekenisvol. Hier wordt onze honger naar heiligheid gestild. 3. Er klinkt een stem, heilige woorden uit de mond van de God die Heilige Liefde is, en de heilige Geest daalt neer. Alles is hier heilig. Elke doop hier en nu deelt in deze heiligheid. ‘Wees heilig, want Ik ben heilig.’ Elke doop is zo ook een appèl: leef heilig en toegewijd aan God.

Doop als nieuw begin “Eens was u duisternis, nu bent u licht, nu u de Heer toebehoort” (Efeziërs 5:8). Opnieuw woorden in de brief aan de Efeziërs die die overgang markeren waar de doop ook over gaat. ‘Ontwaken’ wordt dat hier genoemd: wakker worden en opstaan zoals in Romeinen 6:4: “We zijn door de doop in zijn dood met Hem begraven om, zoals Christus door de macht van de Vader uit de dood is opgewekt, een nieuw leven te leiden.” Wakker worden is: je ogen open doen, het licht toelaten, opnieuw beginnen aan een dag. De heilige doop markeert een nieuw begin van heiligheid. Er zijn kerkgebouwen waar je bij binnenkomst in de kerkruimte eerst langs het doopvont komt. Zo wordt gesymboliseerd dat de doop altijd opnieuw de heilige plek is waar je langskomt op weg naar de ontmoeting met God.

Heilig de dag Zo kunnen we ook leren om elke nieuwe dag te beginnen met een heilig moment waarbij we terugdenken aan onze doop. “Ontwaak uit uw slaap, sta op uit de dood, en Christus zal over u stralen.” Je wordt als christen altijd wakker als gedoopt mens. Je identiteit staat vast, wat de dag ook gaat brengen: een geliefd kind van God dat geroepen is om heilig te leven. Bedenk een manier waarop je dat beleeft, aan het begin van de dag, als ochtendritueel. We hebben behoefte aan (nieuwe) rituelen die ons helpen om afgestemd te raken en te blijven op de heilige aanwezigheid van God. Ontwaak uit je slaap en doe dan bv. het volgende: zeg zachtjes ‘in de naam van de Vader, en van de Zoon en van de Heilige Geest’ (en maak eventueel het kruisteken). Je bent gedoopt!

De Bijbel open

Marcus 1:9-11
Efeziërs 5:7-17

Voor een geloofsgesprek

1. Wanneer ben jij gedoopt? Wat betekent gedoopt zijn voor jou?

2. Welke doopdienst die je bijwoonde vond je indrukwekkend om mee te maken?

3. Herken je de ‘honger naar heiligheid’? Herken je in de samenleving (en bij jezelf) het gemis aan betekenis en verdieping en het tekort aan spiritualiteit? Wat doet dat met je?

4. Wat raakt jou het meest in het verhaal van de doop van Jezus?

5. Hoe is jouw gedoopt zijn telkens opnieuw een appèl om heilig te leven?

6. Lees Efeziërs 5:7-17 nog eens. Wat valt je op? Wat vind je mooi, en wat moeilijk?

7. Hoe ziet jouw ochtendritueel eruit?

8. Hoe zou jij je doop elke dag als heilig moment of heilige plek terug kunnen laten komen als Gods altijddurende nieuwe begin met jou?