PreekKracht zondag 6 november 2022

Wees heilig, want Ik ben heilig

‘Doe maar gewoon’. Als dat de norm is, is er weinig ruimte voor heiligheid: heilige plekken, heilige momenten, heilige gewoontes zijn juist níet gewoon. Waar kom jij heiligheid tegen in je leven? Ben je ernaar op zoek? Fascinerend is dat het heilige zich juist voordoet ín het gewone leven.

Heiligheid

Heiligheid hoort bij de essentie van religie en dus ook van het christelijk geloof. De unieke eigenschap van geloof en religie is dat je je openstelt voor het heilige: dat wat ons te boven gaat, de hemel die de aarde raakt. Maar in onze beleving van het woord heiligheid zit ook wel eens een wat moralistische kleur: regels waar je je aan moet houden, ‘zondagsheiliging’, ‘heilig boontje’. Het is zinvol om rond heiligheid een onderscheid te maken tussen een morele, relationele en spirituele benadering. Moreel: gaat over levensstijl en gedragsregels (heilig tegenover zondig). Relationeel: gaat over verbinding tussen God en mens, hemel en aarde, en de heelheid die dat brengt. Spiritueel: gaat over een heilige ruimte van binnen, de heilige Geest die in ons woont en werkt (heilig tegenover zinloos, oppervlakkig, vgl. 1 Petrus 1:18 – ‘U weet immers dat u bent vrijgekocht uit het zinloze leven dat u van uw voorouders had geërfd’).

De Heilige

God is de Heilige. Dat is zijn naam. Zoals Hij ook andere namen heeft: Vader, Barmhartige, Rechtvaardige, Wreker, Genadige, Koning, Vriend. Als we zeggen dat God heilig is, zeggen we dat Hij puur is, echt, boven ons uit stijgend, bijzonder, waardevol, volmaakt, speciaal, uniek, stralend, onaantastbaar, volmaakt. Van onze kant vraagt dat om: bewondering, respect, eerbied, nederigheid, ontzag. God is het Mysterie dat fascinerend én huiveringwekkend én genadig is (PreekKracht 2 oktober 2022, Rudolf Otto: ‘Het Heilige’). De Heilige laat zich niet institutionaliseren of rationaliseren. Het gaat om een ervaring, een geraaktheid.

Geroepen

Als het nu verder gaat over onze heiligheid, is het wezenlijk te zien dat we door God geróepen worden tot heiligheid. Er klinkt een Stem! Het gaat niet om regels op stenen geschreven, maar om een roeping, een missie, een gedrevenheid van binnenuit (zoals we daar ook vaak over spreken als het gaat om de vraag ‘Waartoe ben jij hier op aarde?’). De oproep tot heilig leven ontaardt snel in moralisme als het niet om relationele heiligheid (ervaren dat God verbinding zoekt en je roept) en om spirituele heiligheid (de heilige Geest die ons van binnenuit heiligt) gaat. Laat ook dit meeklinken: ‘Maar u bent een uitverkoren geslacht, een koninkrijk van priesters, een heilige natie, een volk dat God zich verworven heeft om de grote daden te verkondigen van Hem die u uit de duisternis heeft geroepen naar zijn wonderbaarlijke licht’ (1 Petrus 2:9). Heilig zijn heeft te maken met priester zijn. Priesters bidden, offeren en zegenen (PreekKracht 18 september 2022)! Het gaat om het verlangen om heilige momenten te ontdekken en te creëren waar we heelheid brengen door de heilige Geest, want we zijn ‘uitverkorenen die door God, de Vader, voorbestemd zijn om, geheiligd door de Geest, gehoorzaam te zijn en met het bloed van Jezus Christus besprenkeld te worden’ (1 Petrus 1:2).

Heilig in alle opzichten

Wat boeiend is aan wat Petrus zegt is dat de heiligheid waartoe hij oproept (als weerspiegeling van Gods heiligheid) niet ‘apart’ gezet is van het leven. Het gaat juist om heiligheid midden in ons dagelijkse bestaan. Het citaat uit Leviticus 19:2 maakt deel uit van de zogenaamde Heiligheidscodex van Leviticus 17-26: allemaal bepalingen die gecentreerd zijn rond het woord ‘heilig’ (apart gezet, bijzonder, rein, heel, volmaakt). Maar altijd is de diepere bedoeling: dat we middenin ons gewone dagelijkse leven herinnerd worden aan en een afspiegeling zijn van Gods heiligheid die verbindend is en heel maakt. Luister ook naar de stem van Jezus: ‘Wees volmaakt (barmhartig), zoals uw hemelse vader volmaakt (barmhartig) is’ (Matteüs 5:48 en Lucas 6:36). Heiligheid wordt zichtbaar en ervaarbaar in: oprechte aandacht voor de naaste, mildheid, waarachtigheid, oprechtheid, het goede doen, duurzaam leven. Niet iets dat apart is gezet van het gewone leven, maar iets heel aparts midden in het gewone leven: dat je heelheid brengt, de hemel met de aarde verbindt, een weerspiegeling bent van Gods heilige(nde) aanwezigheid.

Voor een geloofsgesprek

STELLING 1: In de kerk moeten we veel meer aandacht hebben voor de Heiligheid van God!

STELLING 2: Heilig leven is het mooiste wat er is!

1. Herken je de moralistisch kleur die het woord ‘heilig’ en de oproep om heilig te leven kunnen hebben? Hoe dan?

2. Hoe helpt het onderscheid tussen morele, relationele en spirituele heiligheid je verder?

3. Geef samen woorden aan wat het betekent dat God de Heilige is.

4. Voel jij je van binnenuit geróepen tot heiligheid? Zo niet, hoe zou dat kunnen veranderen?

5. Hoe kun jij als priester Gods heilige aanwezigheid ervaarbaar maken door te bidden, te offeren en te zegenen?

6. Praat hierover door: ‘heilig is iets wat heel apart is in het gewóne leven’.

7. Hoe kan Jezus je helpen om heilig te leven?