Overdenking Kerstavond ‘Peace on earth’
Naar de liturgie van de Kerstavonddienst
Deel 1
Lieve mensen, we zingen het uit volle borst mee: “Komt, laten wij aanbidden.” Dat is mooi. We aanbidden Jezus, de Koning. Het kind dat ons geboren is. En een van zijn mooiste namen vind ik: Vredevorst. Prince of Peace. Jezus staat voor vrede. Vrede op aarde.
Daar wil ik straks wat langer met jullie bij stil staan. Maar nu eerst een korte introductie. Want ik kan me voorstellen dat je je op dit moment ook wat ongemakkelijk voelt. Wij zitten hier in een warme kerk. We zingen prachtige liederen. Er is mooie muziek en een goede sfeer. Er is vreugde en verbondenheid en gezelligheid.
Maar buiten, verder weg in deze wereld, maar toch ook heel dichtbij, is er oorlog, vallen er weer doden, wordt er gevochten, maken mensen elkaar kapot. De vrede is ver te zoeken, misschien wel verder dan ooit. En ik geloof dat we dat nu niet ongenoemd moeten laten.
Er is een profetische tekst uit Jeremia waar we dit horen:
“Ze zeggen: vrede, vrede.
Maar er is geen vrede”
(Jeremia 6:14).
Nee, er is heel veel onvrede op aarde, oorlog, chaos, angst en verdriet.
En toch willen we vanavond iets proeven van een diep menselijk verlangen naar vrede. Onder die buitenkant van oorlog en onvrede, van ruzie en onbegrip, van polarisatie en vervreemding, gaat een menselijke ziel schuil die verlangt naar vrede.
Femke Halsema, burgemeester van Amsterdam, zei in een Kerstinterview iets wat hier dicht tegenaan ligt:
“We zijn verslaafd aan ruzie,
maar snakken naar begrip”.
Diep in ons mensen is een innerlijke hunkering naar vrede. En die hunkering maakt ons menselijk.
Of met woorden van Henri Nouwen, de bekende priester die tientallen boeken schreef over spiritueel leven:
“Omhelzen is menselijker dan afweren,
kussen is menselijker dan bijten,
iemand aankijken is menselijker dan iemand aanstaren,
elkaars vriend zijn is menselijker dan elkaars rivaal,
vrede stichten is menselijker dan oorlogvoeren.”
Ja, daar verlangen we naar: Peace on earth.
Deel 2
Een reclameposter hier buiten in het bushokje bij de Plantagekerk reikte me uiteindelijk de kerngedachte aan die ik in deze overdenking met jullie wil delen. Het is de boodschap van de kerstcampagne van Coca Cola van dit jaar. In het Engels luidt de slogan: “The World Needs More Santas”. Daarmee viert Coca‑Cola de “inner Santa” in ons allemaal. Santa staat symbool voor vriendelijkheid, vrijgevigheid en goede wil.
En hier vlakbij de kerk in het bushokje staat het te lezen in het Nederlands:
“Er schuilt een Kerstman in iedereen.”
De innerlijke kerstman die uit is op het goede voor alle mensen. Vrede, verzoening en begrip.
En ik kan het dan niet laten om daar een diepere boodschap in te lezen, die aansluit bij het christelijke verhaal dat we hier in de kerk met elkaar delen. Dat gaat niet over de kerstman maar over de Christus – over Jezus die als Gods Zoon in de wereld kwam. Vredevorst noemen we Hem. “Er schuilt een Christus in iedereen”.
We zongen net over “Jésus le Christ, lumière intérieure”. Jezus de Christus, innerlijk licht. En dat helpt om die beweging naar binnen te maken. “Er schuilt een Christus in iedereen.”
Kerst – Christ-mas – betekent dat Gods Zoon op aarde kwam om onder ons te wonen, zoals we lazen in Johannes 1 vers 14: “Het Woord is mens geworden en heeft in ons midden gewoond, vol van genade en waarheid”. God is menselijk geworden. Dat kom je in geen andere religie tegen: een God die mens wordt en tussen de mensen komt wonen. Johannes gebruikt voor dat ‘wonen’ een uitdrukking die eigenlijk betekent: hij heeft een tabernakel onder ons gehad, een tent, een mobiele tempel. Jezus Christus was Gods woonplaats onder de mensen. In Hem kwam je Gods aanwezigheid tegen.
En ik denk dat het mooi is om vandaag te zeggen dat de Christus die onder ons woonde – geboren in een stal in Bethlehem – dat die Christus nu nog steeds onder ons woont. “Er schuilt een Christus in iedereen”. In ons allemaal is een plek waar het verlangen naar vrede op aarde schuil gaat, dat verlangen dat Christus kwam vervullen.
Want als we die vrede willen – waaraan het zo ontbreekt in onze wereld en misschien ook wel in onze eigen levens en relaties – als we die vrede willen, dan moeten we beseffen dat God ervoor kiest om die vrede niet bij wijze van spreken tevoorschijn te toveren uit het niets. Nee, die vrede op aarde, komt tevoorschijn door mensen heen.
Wij zijn nu de tabernakels, de tenten, de mobiele tempels waar Gods vrede woont. Als we verlangen naar vrede op aarde, dan moeten we beseffen dat die vrede op aarde begint bij innerlijke vrede in mensen.
Vrede op aarde, in de mensen.
Vrede op aarde is dus geen abstracte wens, niet alleen maar een mooi verlangen waarvan we hopen dat God het waar zal maken, want God kiest ervoor om niet buiten mensen om te gaan. Zoals Hij met kerst niet buiten de mensen om is gegaan. God is menselijk geworden. “Er schuilt een Christus in iedereen”.
Maar als we dat nog wat dieper tot ons laten doordringen, dan voelen we ook aan dat die Christus met zijn vrede inderdaad vaak schuil gaat in ons, verstopt ligt, verborgen blijft omdat we er geen ruimte aan geven. Omdat ons harten hard zijn geworden.
Heel begrijpelijk – want er gebeuren in onze levens moeilijke dingen, we ervaren pijn en teleurstellingen, die ervoor zorgen dat we muren om ons hart bouwen als een vorm van zelfbescherming. En dan raakt dat verlangen naar vrede ook zoek, het raakt geblokkeerd, het wordt donker. Christus kan niet meer leven in je hart en naar buiten komen met zijn vrede.
“Peace on earth” begint denk ik bij: “Inner peace on earth”. Innerlijke vrede. Dat je veilig voelt bij God. Omdat God een veilige God is. Dat je je veilig voelt bij Jezus, omdat Jezus de Vredevorst is.
Innerlijke vrede. Daar begint hoe dan ook de wereldvrede. Want God woont in mensen. Wij zijn mobiele tempels van de vrede. “Er schuilt een Christus in ieder van ons”.
En de uitnodiging vanavond is: ontdek de vrede van Christus die schuil gaat in je hart, en kom tevoorschijn. Wees een vredestichter in een wereld waar mensen verslaafd zijn aan ruzie, maar snakken naar begrip, hunkeren naar veiligheid, verlangen naar vrede, de vrede van Christus.
Laten we bidden…
God in de hemel, in deze stilte, geef ons uw vrede.
Want U bent de gever ervan.
Dank U voor de vredesboodschap van deze Kerstavond.
Laat uw genade en waarheid over ons schijnen.
Heer, we erkennen de moeilijkheden in onze levens, de pijn en teleurstellingen die ons hart hebben verhard. Maar we realiseren ons dat er binnenin die hardheid een verlangen naar vrede schuil gaat, dat Christus daar woont.
Help ons om ruimte te maken voor Hem.
Laat ons innerlijk vrede zoeken en ervaren.
Laat ons tevoorschijn komen.
Door Jezus Christus onze Heer.
Amen.
.