2 juli 2024 – 25 juli 2025: Seizoen van geestelijke opbouw?
Jos Douma | Dinsdag 2 juli 2024
Lieve gemeenteleden, vandaag is het 2 juli 2024. Dat is precies 150 jaar nadat de eerste steen van de Plantagekerk is gelegd!
Dit leek mij een goed moment om hier op Plantagenet iets met jullie te delen, mee als voorbereiding op komende zondag.
Ik geloof namelijk dat zo’n herdenkingsmoment ook een van God gegeven momentum kan zijn, om stil te staan bij wat nu de kern van ons gemeente zijn in de Plantagekerk is.
Storytelling
In de voorbije weken had ik een studieverlof. Ik heb me vooral verdiept in het thema storytelling om de kracht van het vertellen van verhalen te (her)ontdekken en om opnieuw te beseffen dat de Bijbelse geschriften vol van verhalen zijn. Sterker nog: in de kerk vertellen we elkaar het Verhaal van God dat een verbinding aangaat met onze levensverhalen.
Het ging ook over de vraag hoe bijna alle verhalen zijn opgebouwd, namelijk in twaalf stappen. Het voert wat te ver omdat hier nu uit de doeken te doen, maar het was voor mij een mooie ontdekking dat verhalen altijd een hoofdpersoon kennen, die wordt uitgedaagd om uit haar of zijn gewone leven te stappen in een nieuwe wereld vol avontuur, dat er vaak een mentor is die de hoofdpersoon helpt, dat er een lange weg volgt met veel tegenslagen en strijd met tegenstanders, dat er een dieptepunt komt en dat de hoofdpersoon daaruit dan veranderd tevoorschijn komt, om de ‘schat’ die hij of zij heeft gevonden te gaan delen bij de terugkeer in de gewone wereld.
Verhalen gaan dus over verandering! Gaat ook ons persoonlijke en gezamenlijke geloofsverhaal niet altijd over verandering? En welke verhalen herbergt de Plantagekerk? Vertelt het gebouw misschien ook een eigen verhaal?
Plantagekerk: levend water en rust
Tegelijk ging de bezinning in mijn studieverlof ook steeds richting 150 jaar Plantagekerk. Wat betekent zo’n moment? Hoe is ons kerkgebouw eigenlijk tot stand gekomen? Wat is kenmerkend voor de plek waar de kerk staat?
Boeiend om te weten: de Plantagekerk staat op de plek waar vroeger de Grote Aa de stad Zwolle binnen stroomde. De rivier hoort dus bij de kerk: ‘Rivieren van levend water zullen stromen uit het binnenste van wie in Jezus gelooft’ (Johannes 7:38).
En ons kerkgebouw is genoemd naar het stadspark (in die tijd ‘plantage’ genoemd) dat was aangelegd op de oude stadswallen, als plek waar de inwoners van de stad konden wandelen, onthaasten en tot rust komen. Die ontspanning en rust zijn dus ook heel passend bij de Plantagekerk: ‘Kom naar Mij, jullie die vermoeid zijn en onder lasten gebukt gaan, dan zal Ik jullie rust geven’ (Matteüs 11:28).
Groeien
De afgelopen weken werd ik ook weer stilgezet bij ons ‘Gemeentemotto’: “Samen volledig toegroeien naar Christus”. Dat motto hebben we in 2017 gekozen als leidraad voor ons gemeente zijn. En ik ontdekte weer hoe belangrijk het is om zo’n leidraad te hebben. Want er is veel dat veranderd is en veel wat aan het veranderen is. En het is niet altijd gemakkelijk om elkaar dan vast te houden en niet kwijt te raken. En dan is het goed om een soort ankerpunt, een ijkpunt te hebben waar we steeds naar terug kunnen gaan: “Samen volledig toegroeien naar Christus”.
Nu we stilstaan bij 150 jaar Plantagekerk, is het ook een mooi moment om het hier weer expliciet over te hebben. Om te ontdekken wat we daar precies mee bedoelen. Om te ontdekken wat God ons hierin wil geven. Om te ontdekken hoe de Geest deze woorden uit Efeziërs 4 wil gebruiken om ons gemeente zijn richting te geven. Zondag zal ik daarover nog wat meer zeggen.
Dominee Willem Hendrik Gispen
In mijn studieverlof ben ik ook wat in de geschiedenis van de Plantagekerk gedoken, vooral het eerste begin. En ik ben begonnen bij de naam die op de eerste steen van de Plantagekerk staat: Ds. W.H. Gispen. Wie is die man? Kunnen we die naam die in het steen van ons kerkgebouw gebeiteld staat waar een gezicht geven?
En dat kan! Willem Gispen was een bijzondere predikant, namelijk ‘op artikel 8’. Dat verwijst naar een artikel in de oude kerkorde waarin staat dat mannen (over vrouwen ging het toen nog niet) die geen theologische opleiding hebben genoten maar wel bijzondere gaven hebben ook predikant kunnen worden.
In de taal van toen: “Men zal geen schoolmeesters, handwerkslieden of anderen, die niet gestudeerd hebben, tot het predikambt toelaten, tenzij dat men verzekerd is van hun singuliere gaven, godzaligheid, ootmoedigheid, zedigheid, goed verstand en discretie, mitsgaders gaven van welsprekendheid.”
Efeziërs 4
Zo’n dominee was Willem Gispen. Het boek dat over hem werd gepubliceerd in 1933 (100 jaar na zijn geboorte) heeft als titel dan ook: “Een man van singuliere gaven. Ds W.H. Gispen (1833-1909) in zijn leven en werken geschetst” van J.C. Rullman (beschikbaar als pdf op internet, maar ik heb ook antiquarisch een exemplaar besteld).
In 1873 kwam hij vanuit Kampen naar Zwolle. En ik vond het mooi en ontroerend te ontdekken dat hij in zijn intredepreek op 11 mei 1873 in Zwolle in een aantal zinnen ook iets zegt over de thematiek van Efeziërs 4:12-16 waaraan ons gemeentemotto ook is ontleend (ik daag je nu uit om het ouderwetse Nederlands dat volgt toch even tot je te laten komen):
“Wij prediken om de gemeente in haar geheel, en elk lid in het bijzonder, in haar historische verschijning nader te brengen aan haar ideaal. Zij moet het in de wereld reeds tonen, dat het beginsel van een nieuw Leven in haar is, dat het verheerlijkte leven van de uit de dood opgestane Zaligmaker haar beheerst, en haar zoeken doet de dingen, die boven zijn. Met dit doel voor ogen wordt het woord der waarheid in de gemeente aan allen gepredikt, om ze allen te volmaken en te brengen tot de kennis van de Zoon van God, ze op te voeren tot de maat der grootheid, der volheid van Christus.”
Het nieuwe Leven is al in ons
Als ik dat in een paar eenvoudige Nederlandse zinnen vertaal, doe ik dat zo:
Het nieuwe leven van Christus ís al in ons!
Preken hebben als doel om die waarheid steeds weer te ontdekken!
Zo groeien we in de kennis van Jezus en worden we meer en meer volwassen in Christus!
“Samen volledig toegroeien naar Christus.”
Ik vind het mooi om te zien dat dat de boodschap was die klonk uit de mond van de eerste voorganger in de Plantagekerk. Daar is nog veel meer over te vertellen, maar dat kan nu niet hier.
Seizoen van geestelijke opbouw: 2024-2025
Ik schrijf dit hele verhaal eigenlijk om te delen dat ik voor mezelf besloten heb om de periode van 2 juli 2024 (eerste steen Plantagekerk 1874) tot 25 juli 2025 (in gebruik name Plantagekerk voor de eredienst 1875) voor mij persoonlijk een seizoen van geestelijke vernieuwing te laten zijn vanuit “Samen volledig toegroeien naar Christus”.
Het ‘samen’ kan wat mij betreft alleen maar echt vorm krijgen als we er ook ‘persoonlijk’ mee bezig zijn.
De Weg volgen
Een recent boek dat ik las in mijn studieverlof (dat tegelijk ook een bezinningsperiode werd), heeft me daarin sterk gestimuleerd: ‘De Weg volgen. Bij Jezus zijn, op Jezus lijken, als Jezus leven’ van John Mark Comer, een Amerikaanse auteur die door christelijke millennials in Amerika en inmiddels ook in Nederland veel wordt gelezen.
Dat is wat ik graag wil:
Bij Jezus zijn
Op Jezus lijken
Als Jezus leven
En dat vind ik ook een mooie en concrete ‘vertaling’ van: “Samen volledig toegroeien naar Christus”.
Concreter, praktischer
Want ik besef goed dat dat ook concreter en praktischer moet worden. Anders blijft het een mooie maar vage bijbelse slogan die niet werkelijk helpt om een proces van verandering (metanoia: inkeer, bekering, innerlijke vernieuwing) te beleven.
Zou je ook een seizoen van geestelijke vernieuwing willen beleven, geïnspireerd door de periode van de fysieke bouw van de Plantagekerk?
Van fysiek gebouw naar geestelijke opbouw
Ik eindig hier. Zondag zal ik deze thematiek ook aanraken. En ik neem me voor om in het nieuwe seizoen hier op Plantagenet ook regelmatig wat meer persoonlijk over te schrijven.
Voor nu: ik hoop dat we zondag een feestelijke dienst hebben! Een dienst die ons helpt om geïnspireerd door de bouw van ons kerkgebouw 150 jaar geleden nu open te staan voor een geestelijk vernieuwingsproces vanuit de woorden die de Geest spreekt: “Samen volledig toegroeien naar Christus”.
Jos Douma
Dinsdag 2 juli 2024